Berlijn dag tot dag

---

Merry Christmas! On this first day of Christmas, we will go to… Berlin. Yeah baby! We hebben overnacht in de Holiday Inn in Düsseldorf, vlakbij het vliegveld. Dat betekent dat we lekker rustig aan kunnen doen. We staan om 8 uur op en slaan ons door het ochtendritueel. We nemen de shuttlebus van 9 uur en zijn een kwartier later op het vliegveld.

We checken onze koffer in en krijgen onze boarding passen. Mooi, dan kunnen we nu even rustig ontbijten. Hollanders als we zijn, hebben we zelf lekkere broodjes mee genomen. Hee, we moeten al die uitstapjes ergens van betalen, toch?

We moeten even wachten tot we kunnen boarden. Dus doen we dat. Wachten. En daarna boarden. Mijn truc om op de rij van 3 de buitenste stoelen te boeken heeft weer gewerkt: het vliegtuig zit nagenoeg vol, op de plek tussen ons in na. Ha!

Een uurtje later zijn we al in Berlijn, op vliegveld Tegel. De bagageband is, heel handig, meteen bij de gate. Dat is nog eens makkelijk. We wachten even en dan komt onze blauwe held voorbij. We wandelen met koffer richting bushalte en passeren een koffiestandje. Oe, dat hebben we nog niet op vandaag. Het is een heerlijk bakkie.

We vervolgen onze wandeling naar de bushalte. Eerst proberen we 2 CityTourCards te kopen. De machine houdt niet van creditcards en lust ons cash geld niet. Gelukkig is er een medewerker die ons helpt. Met de kaartjes kunnen we 48 uur lang van alle soorten openbaar vervoer in Berlijn gebruik maken. In metro, bus en trein en vanaf dit vliegveld tot in de stad. Ideaal!

Zoals we later zullen merken, gaat gebruiken van het OV op goed vertrouwen. We hoeven namelijk nergens onze kaartjes te laten zien. Maar denk niet dat je makkelijk kunt zwart rijden, want er wordt wel degelijk gecontroleerd. Als je dan gepakt wordt, zal je dokken. Zonder pardon, hoe goed je smoes ook is.

Anyhow. Wij moeten bus X9 hebben, naar Zoologischer Garten. Oftewel de Zoo. Daar kunnen we overstappen op de Metro, de U2 naar onze halte Spittelmarkt. Appeltje, eitje.

Ons hotel is om de hoek, onze kamer gelukkig al klaar. Omdat wij lid zijn van de Best Western-club (want: airmiles), krijgen we een gratis flesje bronwater. Ik dacht dat we zonder ontbijt hadden geboekt, maar de receptioniste is het oneens met me. Het ontbijt is wel degelijk inclusief. Nou, dan hebben we echt een goede deal dacht ik zo, slechts €56,- per nacht!

Onze kamer is op de 3e en is een prima kamer. Ruim genoeg, prima bedden, ruime badkamer met ligbad. Niks te klagen, dus dat doen we ook niet.

Als we geïnstalleerd zijn en op adem gekomen, gaan we op pad, Berlijn in. Dat gaat gemakkelijk, want om de hoek hebben we de metro en een bushalte. Daar trekken we ons echter niets van aan, want om te beginnen heb ik bedacht om naar het Alexanderplein te lopen. Dat is een wandeling van 20 minuten. Daar kunnen we dan bus 100 nemen. Die rijdt door het centrum naar de Zoo en komt langs de belangrijkste bezienswaardigheden.

Maar eerst een wandelingetje. Al snel zien we het symbool van Berlijn: de Fernsehturm. Dat is met zijn 368 meter het hoogste gebouw van Berlijn. Waar je ook bent in de stad, grote kans dat je het ding ergens bovenuit ziet steken. Het is trouwens een tv-toren, dat ook een uitzichtplatform en restaurant heeft. En daar heb je natuurlijk een mooi uitzicht over de stad. Maar daar moet je dan wel 13 piek per persoon voor over hebben, want dat is de entreeprijs anno 2015.

Wij zijn niet op weg naar boven, maar naar het Alex, zoals het Alexanderplein wordt genoemd. We lopen langs het Spreekanaal en het Rotes Rathaus. We passeren het plein voor de Marienkirche, waar een reuzenrad staat opgesteld. Zoals we later zullen zien, is dat ’s avonds mooi verlicht.

Dan komen we bij het Alexanderplein, waar een kerstmarkt aan de gang is. Ha, curryworst! Dat was één van de tips die we kregen: eet curryworst. Oh, okay. Lekker hoor.

We bewonderen de Weltzeituhr op het plein. Dat is een wereldklok, gebouwd in 1969, en het laat de tijden van 148 steden in de wereld zien. Zo zien we dat het tegen vieren begint te lopen en dat het langzaamaan donker wordt. Hmm, daar hadden we niet op gerekend: het is hier eerder donker dan in Nederland. Zo rond 4 uur begint het te schemeren en om half 5, 5 uur gaat het licht echt uit. Nou ja, daar doe je niks aan.

We vinden het tijd voor een busritje. Met bus 100. De halte is ongeveer tegenover de Marienkirche, aan de andere kant van het plein van waar we nu zijn. Bus 100 verbindt Oost en West Berlijn met elkaar en hoewel het een doodnormale stadsbus is, is het inmiddels dé toeristische stadsbus van de stad. Je ziet met deze bus ongeveer hetzelfde als met een hop on/hop off, maar je betaalt er veel minder voor. Je kunt hier namelijk gewoon met welke vorm van OV-kaart dan ook, in. En dat is een stuk voordeliger.

Wij hebben die 48-uur kaart en kunnen zo mee. De meeste van deze bussen zijn dubbeldekkers en bovenin heb je een mooi uitzicht over de stad.

Hij rijdt tot aan de Zoo. Waar weer een kerstmarkt is. En een stalletje met curryworst….. Nomnomnom. Als we hier zijn uitgekeken en uitgevreten, stappen we op bus 200. Die gaat net via een iets andere route dan lijn 100 weer terug naar Alex. En komt ook langs de Brandenburger Tor. Daar ziet het er gezellig uit en de Tor is mooi verlicht. Het is inmiddels hartstikke donker en dan is zo’n mooi verlicht ding leuk. We springen uit de bus en gaan een kijkje nemen.

We lopen over de Unter den Linden langs Hotel Adlon. Nooit van gehoord? Vast wel… Weet u nog dat Michael Jackson zijn pasgeboren zoon Prince Michael II aan de wereld toonde? Waarbij men even dacht dat hij het kind van het balkon wilde flikkeren? Dat was vanaf een balkon van dit hotel.

Dat is niet het enige waardoor dit hotel beroemd is. Het staat ook bekend als het meest luxueuze hotel van Berlijn. Het werd geopend in 1907 en in de loop der jaren hebben hier heel wat beroemdheden geslapen. Een kamer in het hotel kost dan ook wat, vanaf een honderdje of 3, maar dan heb je…. nog steeds een bed & bad, net als wij in onze Best Western. Het hotel is een keer afgefikt geweest, aan het eind van WWII. Kwam door onvoorzichtige Russen, die hun intrek hadden genomen in de kelders en daar onvoorzichtig waren met vuur. Dumb asses. Pas na de val van de muur (“Die Wende“) werd het hotel herbouwd.

Het ligt aan de Pariser Platz, net als de Brandenburger Tor. Daar lopen wij op af, op de Tor. Dit is de belangrijkste en enige bewaard gebleven poort van Berlijn. Hij is dan ook al erg oud, hij stamt uit 1788. Vroeger moest je tol betalen om door de poort te mogen. En ongeveer 2 eeuwen later mocht je er helemaal niet meer doorheen, omdat hij door de bouw van De Muur werd ingesloten. Na de val van De Muur werd onder het luide gejuich van 100.000 mensen de poort weer geopend. Zo is het het symbool geworden van de Duitse eenwording. Veel van de Duitse feestdagen worden daarom gevierd bij de Brandenburger Tor. Vanwege kerst staat er nu een gigantische kerstboom voor en het is er gezellig druk.

Als we zijn uitgekeken, zoeken we de bushalte op en nemen bus 100 verder naar Alex. Aan de kant van de Mariakirche stappen we nog een keer een kerstmarkt op, de Berliner Weihnachtszeit. Deze is vele malen groter dan die op Alex zelf. Het heeft een schaatsbaan en wordt ’s avonds bezocht door de kerstman in zijn arrenslee, die vanaf de Fernsehturm richting reuzenrad komt aangevlogen. Echt!

We laten ons verleiden door nog een broodje braadworst (Andy) en Duitse frikadel (Janneke). Bommetje vol zoeken we een bankje op, waar we uitbuiken en de mensenmassa eens rustig bekijken. Want het is onwijs druk. Er komt een zwerver aan, die “Jingle bell, jingle bell” zingt. Ik maak het lied af met “God, you smell”, want stinken doettie! Gauw wegwezen dus.

Hoewel het nog geen 8 uur is, hebben we het gevoel dat het al laat op de avond is. Komt omdat het pikdonker is en omdat we best een drukke dag hadden. We lopen terug richting hotel. We passeren nog een kleinere kerstmarkt, waar we even naar live muziek luisteren, en komen dan weer bij ons hotel uit. We gaan douchen, kijken een film en gaan dan lekker slapen. Dat lukt wel na zo’n heerlijke dag buiten!

---

Voor vandaag hebben we een afspraak staan: om 10.45 uur mogen we in de Reichstag. We moeten ons een kwartier tevoren melden en hebben een klein half uurtje nodig om er te komen. Conclusie: we kunnen vandaag niet te laat opstaan en gaan om kwart voor negen ontbijten. De ontbijtruimte is beneden in de kelder en bestaat uit allemaal open kamers. Erg grappig. Het is een fantastisch ontbijt, met enorm veel keuze. Alles wat je je maar wensen kunt.

Een uurtje later staan we bij de bushalte en komt onze bus, de M48, er al snel aan. Bij de Spandauer Strasse stappen we over op de 100, die ons afzet bij de Reichstag. De Reichstag, of Rijksdaggebouw, huisvest de Bundestag, oftewel het Duitse parlement. Dat klinkt saai. Maar dat is dit gebouw niet! Het schitterende gebouw uit 1884 heeft de brand van 1933 overleeft en sinds eind jaren 90 heeft het een prachtige koepel.

De oorspronkelijke koepel was in de oorlog door bombardementen zwaar beschadigd geraakt. Maar nu heeft het een nieuwe, moderne koepel. Het is gemaakt van staal en glas en het is erg bijzonder.

De Reichstag is open voor bezoekers en je kunt in de koepel helemaal naar boven, waar je een fenomenaal uitzicht hebt. De toegang is gratis, maar omdat hier ook het Duitse Parlement zetelt, moet je je vooraf registreren. Dat kan gemakkelijk online, zoals wij hebben gedaan. Wel even minimaal 2 dagen van tevoren doen. Of ter plekke, bij de kiosk aan de overkant. Maar dan moet je a) wachten tot je aan de beurt bent en b) twee uur wachten tot je naar binnen mag, zodat men je gegevens kan natrekken. Gezien de lange rij die er staat, is dit laatste een bezigheid die minimaal een halve dag vult. Talking about wasting time….. Wij gniffelen dan ook om de sukkels die in die rij staan, terwijl wij zo naar binnen mogen.

Onze aanmelding wordt geverifieerd. Dan moeten we door de beveiligingsscans. Nog even wachten en we kunnen met de volgende groep mee naar binnen. We worden begeleid tot in de hal en mogen dan ons gang gaan. Ik vind het fantastisch! De koepel is prachtig en ziet er vanaf verschillende punten en hoogtes steeds weer anders uit. Het contrast tussen het klassieke gebouw en de moderne koepel is groot, maar toch past het uitstekend bij elkaar. De uitzichten over de stad zijn magnifiek en al met al is dit een superbezoek. Een echte aanrader!

Als we zijn uitgekeken, wandelen we voor de Reichstag langs richting de Hauptbahnhof. Ook dat is een architectonisch interessant gebouw. Binnenin heerst een echte kerstsfeer, dankzij de gigantische “gewone” kerstboom en de iets kleinere Minions-kerstboom.

We zijn op weg naar bus M10, met de bedoeling om naar de Gedenkstätte Berliner Mauer te gaan. Inderdaad, een memorial voor de Berlijnse muur. We zitten alleen niet zo goed op te letten en missen daardoor de halte. Ach, dan blijven we tot het eind zitten.

Dat is bij een andere bezienswaardigheid op ons lijstje: vlakbij de East Side Gallery. Zo wordt het langste nog in tact zijnde stuk Berlijnse Muur genoemd. Dat is omdat over de gehele lengte van 1,3 kilometer graffiti kunstwerken zijn aangebracht. In 1990 waren 118 kunstenaars uit 21 landen uitgenodigd om deze taak op zich te nemen. De muur staat langs de rivier de Spree, die ten tijde van de muur een natuurlijke grens vormde tussen oost en west.

We zouden die hele muur en alle beschilderingen kunnen bewonderen. Maar dat doen we niet. Want aan de overkant van de Spree lonkt de Burgermeister. Naar zeggen the best burgers in town. Aangezien het lunchtijd is, zien we dat wel zitten. We lopen over de prachtige Oberbaumbrücke de Spree over. Dat is de mooiste brug van alle 100 bruggen in Berlijn, zeggen ze. Met 154 meter is het ook nog eens de langste. Hij verbindt Kreuzberg met Friedrichshain, oftewel west met oost. Daarom deed het vroeger dienst als grenspost.

We lopen over die brug, langs de Falckensteinstrasse. Daar staat een bijzonder gebouw en ernaast een gangetje dat naar een (afgesloten) binnenplaats leidt. Dat gangetje is helemaal beschilderd met graffity. Dat is trouwens wel het straatbeeld hier; overal zie je graffity.

We slaan rechtsaf en zien onder het spoor een voormalig openbaar toilet. Daarin is de Burgermeister gevestigd. En die maakt heerlijke hamburgers, zoals wij gaan ervaren. Dit was DE tip van Linda, die ons een reisgids van Berlijn kado deed. Daar had ze post-its in gedaan met haar tips. En een tientje, om op haar kosten bij de Burgermeister te eten. Lief!

Terwijl we buiten staan te eten, komt Santa voorbij op zijn motor. Alles kan in Berlijn. Oh, en de burgers? Heerlijk!

De Burgermeister ligt op een steenworp van U-bahn Schlesisches Tor. Dat is handig, want zo kunnen we weer naar ons eerdere doel van vandaag: Gedenkstätte Berliner Mauer.

We nemen de U12 naar de Kottbusser Tor, stappen daar over op de U8 en komen zo bij de Bernauer Strasse uit. Daar begint een mooi park, dat met foto’s en informatiezuilen-met-audio het verhaal van De Muur laat zien. We wandelen er op ons gemak doorheen.

Aan het andere einde, aan de overkant van de weg, is dan het monument voor de muur. Je kunt het van bovenaf bekijken op een platform. Waar heel veel traptreden naartoe gaan. Mwa. We ontdekken dat we ook aan de andere kant kunnen kijken. Daar zien we een wachttoren uit de tijd van de muur en kunnen we door de schutting gluren, wat ons een beetje een idee geeft van hoe het hier was tussen 1961 en 1989, toen de muur de stad en ook het land verdeelde in Oost en West.

We gaan weer verder. Nu met bus M5 naar de Oranienburger Strasse. Daar bewonderen we eerst even de Neue Synagoge, met de mooie gouden koepels. Ik weet niet waarom hij Neue heet, want hij stamt al uit 1859. Maar goed.

We zoeken de Heckmann Höfe op. Dat is niet zo moeilijk, want de ingang is naast de synagoge. De Heckmann Höfe is een schattig hofje met een knus binnenplein. We hebben wel zin in koffie. We zien een theehuis. Ook goed. Tot we de prijzen zien: we gaan echt geen 5 piek betalen voor een glas thee. Dat is dan misschien wel bijzondere thee, maar Andy wil gewoon een Earl Greytje en niet voor 5 piek. We wandelen het hof weer uit en zien dan op de hoek een koffiehuis. Mooi. De koffie is erg lekker en de prijs normaal.

Okay, next stop: Hackescher Markt. Dat is een gezellig plein aan de S-Bahn, waar ’s zomers terrasjes zijn en waar onder die S-Bahn winkeltjes zijn gevestigd. Een mooie plek om even rustig op een bankje te zitten en te bedenken wat we verder nog willen gaan doen. Want het loopt alweer tegen vieren en dan wordt het hier donker. We hebben nog een aantal dingen op ons lijstje staan. Laten we maar gewoon gaan en dan zien we wel.

We beginnen bij het Holocaust Memorial. Dat ligt vlakbij de Brandenburger Tor. We nemen de M1 naar de Spandauer Strasse en de 200 naar de Behrenstrasse. Jaja, zoals u hoort worden we al ervaren OV-reizigers in Berlijn! Zonder blikken of blozen stappen we op een bus, gaan een haltetje mee en nemen dan een metro verder. En dat allemaal op onze weekend-kaart.

Goed. We stappen dus uit aan de Behrenstrasse en lopen langs de achterkant van Hotel Adlon naar het gigantische Holocaust Memorial. Gigantisch, want het neemt zo’n 19 vierkante kilometer in beslag. Het bestaat uit 2711 grijze betonblokken en die vormen samen een golvend patroon. Sommige blokken komen tot je enkels, andere steken boven je uit. En niet alleen de blokken variëren in hoogte, de paden ertussen gaan ook op en neer.

Ontwerper Peter Eisenman hoopte een gevoel van instabiliteit en onzekerheid te creëren en desoriëntatie te scheppen, als je tussen de blokken doorloopt. Dat is wel aardig gelukt. Tja, en of het dan mooi is, daar valt natuurlijk over te twisten. Either you hate it or you love it. Bijzonder is het in elk geval, en indrukwekkend groot.

Oh, onder het golvende veld bevindt zich een informatiecentrum, dat verhalen toont over slachtoffers van de Nazi’s.

Daar gaan wij niet naartoe; in plaats daarvan lopen we om het monument heen naar de Potsdammer Platz. Daar heb je oa het Sony Center, dat we al vanaf het Holocaust Monument zien. Het is inmiddels helemaal donker en we kunnen een verlichte Potsdammer Platz bewonderen. Die verlichting komt van de grote moderne gebouwen op het plein. Modern, want de Potsdammer Platz zoals het er nu bij ligt, is pas in 1994 ontstaan. Daarvoor was dit plein een grote bouwput.

Voor WWII was dit het drukste en een van de meest levendige pleinen van Europa. In 1943 werd het zwaar gebombardeerd en toen in 1961 De Muur werd opgericht, werden alle gebouwen rond het plein gesloopt. Het heeft wat voeten in aarde gehad, maar uiteindelijk is de herinrichting begonnen en afgerond, ook belangrijk.

Als we er aankomen, gaan we meteen naar het opvallende Sony Center. Dat heeft een prachtig verlicht plafond. En vanwege de kerst vind er net een showtje met een soort ijskoningin plaats. Leuk hoor.

Er is op de Potsdammer Platz nog meer te doen. Maar we zijn wel een beetje moe eigenlijk, het is inmiddels 7 uur. En we hebben ook wel een beetje honger, maar geen zin om uit eten te gaan. We zouden ook gek zijn, met al dat lekkere eten op de kerstmarkten! We nemen bus 200 terug naar Alex en schuifelen achter de meute aan over de markt. Man, wat is het druk! Ik heb mijn zinnen gezet op sauerkraut met heerlijk vlees en kartoffeltjes. Andy gaat weer voor worst, ook met aardappeltjes. Voor het toetje lopen we naar het stalletje dat een soort pannenkoek verkoopt, waar je zoet of hartig beleg op kunt nemen. Andy gaat voor suiker, ik voor chocola. Nomnomnom.

Dan komt de kerstman ook nog weer voorbij in zijn arrenslee. Mooie afsluiting van deze geweldige dag; wij gaan slapen!

---

Onze laatste dag alweer in Berlijn. Maar… We vliegen pas om half 5, we hebben nog genoeg tijd om de stad in te gaan. We gaan eerst lekker uitgebreid ontbijten. Dan stallen we onze koffer tegen 1 euro borg in de bagageruimte van het hotel, superhandig.

We hebben gisteren niet alles gezien wat we in elk geval wilden zien. We missen nog de Hackescher Höfe en Checkpoint Charlie. En vast nog een miljoen andere dingen, maar ja, je moet nou eenmaal keuzes maken in het leven.

We beginnen bij de Hackescher Höfe. Daar waren we gisteren al even in de buurt, maar zijn we niet in gegaan. Net als gisteren de Heckmann Höfe, heeft ook deze een schattig hofje met een knus binnenplein. Maal 8, want er zijn 8 hofjes. En was de Heckmann-variant vooral knus, de Hackescher heeft geweldige Jugendstil architectuur.

We dwalen een beetje rond door alle 8 hofjes en moeten erg lachen om het echtpaar dat allebei een grote camera heeft en overal, naast elkaar, exact dezelfde foto maakt…. Als hij bukt, doet zij dat ook. Ben benieuwd hoe dat er straks bij hun thuis aan toe gaat. “Hoe vind je deze?” “Oh grappig, die heb ik ook….”

Als we de hofjes weer verlaten, komen we langs het steegje waarin zich het Otto Weidt Museum bevindt. Dat vertelt het verhaal van Otto Weidt , die in de oorlog voornamelijk blinde en dove joden een baan bood. Hij had een borstelfabriekje en probeerde zijn Joodse werknemers te behoeden voor deportatie en erger.

Hoewel het museum zeker een bezoek waard is, is de andere attractie hier het steegje zelf. Dat is namelijk helemaal beschilderd en ziet er geweldig uit! Echt zo’n leuke ontdekking in een grote stad.

Zoals gezegd hebben we ook nog Checkpoint Charlie op het lijstje staan. We nemen de M1 naar Oranienburger Tor en daar de U6 naar Stadtmitte. Tenminste, dat was het plan. Beetje jammer dat we eerst een metro de verkeerde kant op nemen……

Als we dan wél bij halte Stadtmitte komen, zien we aan de overkant al een wachthuisje staan. Checkpoint Charlie. Dit is de voormalige grensovergang in de Friedrichstrasse, van toen de Berlijnse Muur er nog stond. Het bewaakte de grens tussen de Amerikaanse en de Russische sector.

Het was de enige plek waar je met je auto van West naar Oost Berlijn kon. Als je er doorheen mocht, tenminste. Kwam je uit West Berlijn, West Duitsland of 1 van de geallieerde landen (Amerika, Rusland, Frankrijk of Engeland), dan had je pech. Andere wereldbewoners mochten na een strenge controle wel naar de andere kant.

Na de Duitse hereniging werd Checkpoint Charlie opgeheven. Alles dat eraan herinnerde, werd verwoest. Maar blijkbaar kreeg men daar later een beetje spijt van. In 2000 is namelijk besloten er een replica van het oude controlehuisje neer te zetten. En dat huisje trekt erg veel toeristen, waar dan de omgeving commercieel gezien ook van profiteert. Bij het huisje staan “grenswachters”, met wie je op de foto kunt. Tegen betaling natuurlijk.

Je kunt hier ook naar het Mauermuseum, waar beelden en voorwerpen de geschiedenis vertellen over vluchtpogingen van Oost naar West. Daar zaten een aantal spectaculaire tussen, maar ook hele schrijnende. Zoals die van Peter Fechter, die helaas de overkant – of de rest van zijn leven – niet heeft gehaald. Want soms werden vluchtelingen gewoon neergeschoten, zoals we thuis zagen in de film “Bridge of Spies“, met Tom Hanks. Die film gaat niet perse over De Muur, maar laat daar wel een groot stuk over zien. Het speelt in de tijd dat de muur werd geplaatst, speelt zich deels in Berlijn af en is gebaseerd op een waargebeurd verhaal over de uitwisseling van Amerikanen en Russen. Sowieso een goede film, zeker kijken!

Noot: begin 2020 werd bekend gemaakt dat – na 30 jaar erover discussiëren – Checkpoint Charlie op de schop gaat. Het krijgt een complete make-over, zodat het niet meer op “een soort Disneyland met een ‘amateuristisch’ museum over de Berlijnse Muur” lijkt. Aldus de critici. Wij zijn benieuwd.

Andy moet plassen, de Mac naast het wachthuisje heeft een wc op de bovenverdieping. En een balkon. Terwijl Andy in de rij staat, kijk ik vanaf het balkon naar de drukte onder ons. Perfecte plek om foto’s te maken.

Dan wordt het tijd om onze koffer op te halen in het hotel. We gaan terug naar de metro en nemen de U2, die naar de Spittelmarkt gaat. En dan gebeurt er iets dat we nog niet eerder hebben meegemaakt: als de metro komt, stapt Andy in een andere coupé in dan ik. Maar dat weten we niet van elkaar en als Andy mij niet ziet, is hij bang dat ik nog op het perron sta. Ik zie Andy door het raampje in de tussendeur, maar hij ziet mij niet. En net als ik wil kloppen, springt hij uit de metro. Terwijl de deuren dicht gaan. En ik er nog in zit…. Ik kan alleen maar zwaaien. Tja.

Voor dit scenario hebben we nog nooit afspraken gemaakt. Gelukkig hebben we allebei een telefoon bij ons, dus bellen we elkaar maar even. Ik ben bij de eerstvolgende halte uitgestapt, Andy wacht op de volgende metro en zal ook bij de volgende halte uitstappen. Die metro komt al vlot en Andy blijkt in een coupé te zitten die vlak voor mijn neus stopt. Ik spring er snel in en zo kunnen we alsnog samen met de U2 naar ons hotel terug. Pfoe. We spreken maar meteen af dat als zoiets nog eens gebeurt, degene die vertrekt bij de eerst volgende halte weer uitstapt en daar wacht op de achterblijver.

Even later zijn we bij ons hotel. We nemen in de lobby een lekkere koffie en gaan dan met koffer en al terug naar de metro. En dan komen we voor een dilemma: onze Citytour card van 48 uur is geldig tot half 1 vandaag, want we zijn 2 dagen geleden om half 1 begonnen. Het is nu half 2…..

We hebben het hele weekend onze kaartjes niet hoeven laten zien en we zijn geen enkele controleur tegengekomen. Bovendien vinden we dat we braaf hebben betaald. We hebben geen 48 uur gereisd met het OV en vinden dat er vast wel een uurtje of 2 extra inzit. We wagen het erop.

We stappen in de U2 en rijden mee tot Zoologischer Garten. Daar moeten we bus X9 naar het vliegveld hebben. Omdat we aan het zwartrijden zijn, stappen we achter in, met onze koffer. Boefjes dat we zijn. We komen er in elk geval mee weg, want tegen drieën staan we op het vliegveld. Maar, beste lezer, dit is natuurlijk niet aan te bevelen, je hoort niet zwart te rijden, so don’t try this at home. Of in Berlijn. Of waar dan ook.

We zijn een pietsje te vroeg om onze koffer in te checken en onze boardingpassen te krijgen. We wachten even, zo zijn we. Als we dan toch van onze koffer af zijn en de passen hebben, gaan we ook meteen maar door de controle en naar de gate. Onze vlucht heeft alleen een half uurtje vertraging, we moeten weer wachten tot we mogen boarden.

Mijn truc met de stoelen werkt deze keer niet, want de vlucht zit ramvol. Op de plek tussen ons in zit al een stokoude man als we eraan komen. Zijn kleindochter, die hem begeleidt, zit in de rij aan de andere kant van het gangpad. We wisselen van plaats, zodat Opa bij het raam kan in onze rij, kleindochter ernaast. Ik kan dan aan de ene kant van het gangpad zitten en Andy aan de andere kant. Zitten we toch nog naast elkaar. Maar dan met een gangpad ertussen.

Opa heeft kerst gevierd bij de familie in Berlijn. Omdat hij te oud is om alleen te vliegen, brengt kleindochter hem terug naar Oberhausen. Lief toch?!

In Düsseldorf aangekomen zoeken we eerst onze koffer en dan het kantoor voor onze shuttle naar de Holiday Inn. Die is aan de overkant van de terminals en we moeten even wachten tot we samen met 6 andere mensen in een busje geladen worden. We zijn vlot bij het hotel. Ik haal de autosleutel binnen op en dan kunnen we zum hause!

---

Epiloog

Wat een leuke stad, Berlijn! De verwachtingen waren best hooggespannen, omdat iedereen zei dat het zo leuk is. En dan bestaat het risico dat het tegenvalt. Maar gelukkig kwamen die verwachtingen uit, want het was ook erg leuk. Heel veel te zien, heel levendig, leuke sfeer, lekker eten.

We hebben veel minder uitgegeven dan verwacht. Dat komt vooral doordat we toch ontbijt hadden bij het hotel en we ons op de kerstmarkten voor weinig hebben volgevreten. Sowieso is een bezoek met kerst, vanwege die 124 (!) kerstmarkten in de stad, aan te raden.

Het openbaar vervoer was perfect en heel goed betaalbaar. En alles dat we in de stad hebben gedaan en gezien, was gratis. Ik vond het bezoek aan de Reichstag geweldig, blij dat ik ons van tevoren had aangemeld. En al die graffiti in de stad, zoals bij het Otto Weidt Museum en in het steegje aan de Falckensteinstrasse. We hebben alles kunnen doen en zien wat op ons to do-lijstje stond.

Het enige dat anders was dan ik had gedacht, was het gevoel van de oorlog. Ik had verwacht dat er meer invloeden van WWII zouden zijn. Maar wat we met name hebben gezien, is de herinnering aan De Muur en de val ervan. Daar hebben wij denk ik wat minder gevoel bij, omdat het zo ver van ons af stond. Anders dan de oorlog, want onze ouders hebben de oorlog bewust meegemaakt. We kennen echter niemand die beïnvloed is geweest door De Muur. Nou zijn we niet naar bijvoorbeeld het Jüdisches Museumhttps://www.jmberlin.de/ of Topography of Terror geweest, die beiden over de oorlog vertellen. Dat stond wel op het lijstje trouwens, maar zijn we niet aan toe gekomen. En hadden we op dat moment eigenlijk ook niet zo’n behoefte aan. Maar misschien hadden we dan wat meer het gevoel van oorlog en ellende meegekregen.

Nu hebben we gewoon lekker genoten van deze superleuke stad. Ik weet niet of het leuker is dan Barcelona, Rome, Parijs. Je moet het gewoon gezien hebben. En net als naar Barcelona zou ik best nog eens terug willen naar Berlijn. Aanrader!

Facts & Figures 2015
Continent	Europa
Hoofdstad	Berlijn
Grootte tov Nederland	8,6 x groter (357.121 km2)
Aantal inwoners	80,7 miljoen / 226 per km2
Beste reistijd	Het hele jaar
Visum nodig?	Niet voor Nederlanders
Tijdsverschil met Nederland	Geen
Munteenheid	Euro
Taal	Duits