Weekendje Noord Holland

In de categorie “typisch Nederlands” hoort natuurlijk ook de Kaasmarkt thuis. Daar hebben we er een aantal van. Het lijkt me erg leuk er eens een te bezoeken. Maar ja, ze zijn altijd doordeweeks. En dan moet ik meestal werken. Behalve deze laatste vrijdag in juni, 2019. Laat nou de kaasmarkt van Alkmaar op vrijdagen zijn… Aangezien het ’s ochtends van 10.00 – 13.00 is, nemen we een hotelletje in de buurt. En omdat er nog meer te doen is in Noord Holland, blijven we meteen twee nachten. Een weekendje Noord Holland dus.

---

Donderdagavond na het eten rijden we naar ons hotel in Heerhugowaard. Dat wat ons betreft geen aanrader is. De kamer is fijn hoor, daar kan ik niets van zeggen. We zijn alleen niet zo gecharmeerd van de bouwvakkers-met-kratten-bier op de galerij.

Tja, als je voor elke kamer een zitje maakt, nodig je mensen uit om daar te socializen. Vooral op zo’n warme zomeravond als vanavond. Leuk op een camping, niet geschikt voor een hotel, vinden we. Nou ja, we zijn hier alleen om te slapen. Dus dat doen we ook.

Omdat we €12,50 per persoon voor ontbijt een beetje overdreven vinden, hebben we zelf broodjes meegenomen. Hee, we blijven wel Hollanders! Om tien uur vertrekken we naar Alkmaar. Daar kun je gratis op een van de twee P+R’s parkeren. Vanaf daar neem je de bus naar centrum Alkmaar.

Of je gaat voor gemak, zoals wij, en parkeert in een parkeergarage. Dat achteraf prima betaalbaar blijkt te zijn: €1,68 per uur (en 1 euro voor de eerste 36 minuten). Onze parkeergarage is zo’n beetje om de hoek van de kaasmarkt. Die is al in volle gang.

Dat wil zeggen: de “show” is bezig. Want er wordt hier al jaren niet meer echt kaas verhandeld. Dit is puur voor de toeristen. Die zijn er dan ook in volle getale. De markt voor de Waag is afgezet met hekken en daarachter kun je de handel bekijken.

Er zijn een aantal rollen te vervullen. Je hebt de kaas-opladers en de kaassjouwers. En waarschijnlijk ook wegers en handjeklappers, maar die zien we niet. De kaasdragers komen in setjes van twee, met beiden dezelfde kleur lint om de strohoed.

Ze hebben draagbanden om hun schouders, die ze om de berrie haken. Dan rennen ze met de berrie tussen hen in naar de Waag, waar de boel gewogen wordt. Op een berrie liggen acht kazen en het hele gevaarte weegt bij elkaar zo’n 130 kilo. Zware klus dus!

Maar ook een mooi gezicht. En zo te zien hebben ze er lol in, want er wordt onderling aardig gegrapt en gegrold. Hoe het allemaal precies werkt, wordt uitgelegd door de aanwezige presentatrice. Die de hele tijd dat wij er zijn, haar verhaal in het Frans houdt. Geeft niet, we Googelen later wel hoe het zit.

Na de kaasmarkt lopen we naar de kade schuin tegenover de Waag. Want hier vertrekken de rondvaartbootjes, voor een rondvaart door de Alkmaarse grachten. Alkmaar is namelijk een vestingstad en dus omringd door water.

En daar kun je prima een rondvaart over maken. Vooral met dit weer, want het is een heerlijke 25 graden. Een rondvaart kost zeven euro per persoon, contant te betalen bij het busje/stalletje op de kade. De boten zijn open en gaan in deze zomerperiode meerdere malen per uur.

Het personeel is erg gezellig. We moeten lachen als de kaartjes-meneer in zijn beste Duits tegen Duitse toeristen vertelt dat de boot om “zeen voor half” vertrekt. Andy vraagt aan de kapitein wat de beste zitplaats is. Bij het raam…

Omdat we rond de oude binnenstad varen, komen we diverse bruggen tegen. Die zijn over het algemeen niet bepaald hoog: eentje hangt slechts een meter boven het water. Dat betekent dat we bij de meesten moeten bukken. Of keihard je kop stoten, dat kan ook.

De rondvaart duurt 45 minuten en onderweg vertelt de kapitein in het Nederlands, Duits en Engels over wat we allemaal tegenkomen. De boot zit trouwens behoorlijk vol. Als we terug aan de kade komen, staat er alweer een grote groep toeristen te wachten op een volgende afvaart.

We gaan nog een stukje wandelen door Alkmaar. Nou ja, tot het terrasje op de brug, waar we koffie met appeltaart nemen. Lekker hoor. Inmiddels is er trouwens op de markt ook een groot terras neergezet, aangezien de kaasmarkt om een uur is afgelopen.

Wij struinen nog wat door het gezellige stadje. Langs de Mient – de straat/gracht langs de kaasmarkt, waar ook de rondvaarten vertrekken – zijn trouwens allemaal kraampjes. Dus als je nog kaas, klompen of tulpen nodig hebt…

We lopen door de Langestraat. Dat is de winkelstraat van Alkmaar. Hier vind je ook het indrukwekkende Stadhuis. Aan het einde staat de enorme St. Laurenskerk, ook wel Grote Kerk genoemd. En zo lopen we langzaamaan terug naar de parkeergarage.

Het is twee uur en we hebben nog een verzetje op het programma staan. Vlakbij Heerhugowaard (waar ons hotel is), ligt Broek op Langedijk. Daar is een museum, de Broeker Veiling. En dat is de oudste doorvaargroenteveiling ter wereld.

Wat dat is? Oh, het is een museum waar je alles kunt leren over het veilen bij afslag. Want dat is hier in 1887 ontstaan. Dat systeem van afslag wordt tegenwoordig bij alle grote veilingen gebruikt. Het is vele malen sneller dan bieden per opbod.

Per afslag kun je aan de lopende band doorgaan, omdat de veiling begint bij de vraagprijs en eindigt zodra iemand biedt. Of als de minimumprijs niet wordt behaald. Bij opbod moet je maar wachten tot men eindelijk is uitgeboden.

Het heet trouwens een doorvaarveiling, omdat het veilinggebouw boven het water, op palen is gebouwd. Zo kunnen de tuinders met hun schuiten vol groenten binnenvaren. Na de afslag varen ze aan de andere kant door naar buiten.

Tegenwoordig wordt groente niet meer geveild. Meestal hebben boeren afspraken met afnemers. Dan zie je bijvoorbeeld in een veld vol bloemkool een bordje “Binnenkort te koop bij Dirk vd Broek”. En de rest gaat via internet. In Nederland worden eigenlijk alleen nog bloemen geveild.

Anyhow, we gaan dus naar Broek op Langedijk. Een kaartje voor het museum inclusief een rondvaart kost €17,50 per persoon (zonder Museumjaarkaart). Ja, want je kunt ook een rondvaart maken. Nee, daar hebben we nog geen genoeg van.

We worden als eerste, om 14.30, verwacht voor die rondvaart. Dus lopen we door de botenloods naar de aanlegsteiger van de rondvaartboor. In de botenloods lagen vroeger de schuiten met goederen te wachten tot ze geveild werden. Daar lagen ze beschermd tegen weer en wind.

Bij onze boot worden we door Maarten verwelkomd. Maarten heeft de sfeer er al snel goed inzitten. Het blijkt vooral een Brabantse aangelegenheid te zijn vandaag. Er zijn warempel mensen uit Waalwijk en uit Sprang Capelle, de buurdorpen van ons eigen Kaatsheuvel.

Het moet niet gekker worden. Dat wordt het wel, want Maarten blijkt een gepassioneerd schipper en verteller te zijn. Met veel humor vertelt hij over het “Rijk der duizend eilanden“. Ooit waren hier duizenden eilandjes, door mensen gemaakt.

Die zijn ontstaan ten tijde van de varkenspest, in de 13e eeuw. Besmette varkens werden gescheiden van gezonde varkens, door ze op een afgescheiden stuk land te zetten. Dat land werd afgestoken, zodat er eilandjes ontstonden.

Tegenwoordig zijn er nog ca. 600 eilandjes over, waarvan er 300 in privé bezit zijn. Daar staan bijvoorbeeld kapitale villa’s op. Op de andere 300 worden nog steeds producten verbouwd. De eilandjes worden hoofdzakelijk door de Stichting Veldzorg Oosterdel onderhouden.

Daar worden ze bij geholpen door de jongeren die in Zorgtuinderij Oosterheem wonen of komen. Dat zijn jongeren met een verstandelijke beperking. Oosterheem heeft zeven eilandjes, waarop groenten en fruit wordt geteeld.

Na drie kwartier zijn we weer terug in de botenloods. We nemen afscheid van Maarten en lopen naar het veilinggebouw. Want om 15.30 begint daar voor ons de veiling. Het is erg rustig vandaag. We zijn dan ook blij dat we nu zijn gegaan en niet, zoals eigenlijk het plan was, morgen.

We zitten samen met vier Duitsers en een Hollands echtpaar in de veilingruimte. Bianca is onze gids. Ze vertelt erg gepassioneerd over het reilen en zeilen van de groenteveiling. Ze wordt bijgestaan door meneer Blokker, die producten komt veilen.

Meneer Blokker komt binnengevaren met drie manden mooie uien. Sorry, práchtige uien, aldus meneer Blokker. Daar mogen we op bieden, bij wijze van oefenrondje. En dat is nog best ingewikkeld, want het gaat heel snel. De partij wordt niet verkocht.

Normaal vaart de schuit dan door naar buiten, waar de partij wordt vernietigd of tot diervoer wordt verwerkt. Dat deed men om zwarte handel of onderlinge dealtjes tegen te gaan. Ja, er moest natuurlijk wel wat verdiend worden!

Meneer Blokker heeft speciaal voor ons toeristen handzame pakketjes bij zich. We mogen bieden op drie bananen, een zakje appels, een zakje kiwi, een krop sla of op twee puntpaprika’s. Voor het eggie: als je de bieding wint, moet je ook betalen.

Het Hollandse stel betaalt 80 cent voor de bananen. De andere goederen worden niet verkocht. Ik had wel graag de bananen gewild, maar was te laat met drukken. De rest kunnen we niet gebruiken. En de Duitsers zijn blijkbaar te krenterig.

Omdat het zo rustig is, mogen we van meneer Blokker rustig nog even foto’s maken, ook van bovenaf. Dus scharrel ik nog wat rond, terwijl Andy met Bianca praat. Ze vertelt dat dit haar werk is en ze heeft de mooiste baan ter wereld. Meneer Blokker en ook de meeste andere medewerkers zijn vrijwilligers.

We nemen afscheid van Bianca en wandelen terug naar de ingang van het museum. We hebben dorst gekregen, dus halen we iets te drinken in het restaurantje. Daarna rijden we door naar Egmond aan Zee. Even aan het strand kijken en een hapje eten.

Op het strand is het nog gezellig druk. Het is dan ook nog steeds heerlijk weer. Egmond zelf is niet zo gezellig als we dachten. We lopen alleen even op en neer door de hoofdstraat en zoeken dan een plekje op het terras van pizzeria Angelo’s.

We zitten heerlijk, de pizza’s zijn lekker en we zijn vijftig piek armer. Prima afsluiting van een heerlijke dag. Wij gaan terug naar ons hotel. Douchen, relaxen en slapen!

---

Voor de zondag hebben we ook een combinatie met water bedacht. Bewust, want het wordt vandaag errug warm. Hier in het noorden aan de kust wordt het vandaag 29 graden. Dan is een stukje verkoeling natuurlijk welkom.

Dus gaan we, op weg naar huis, naar Pampus. Inderdaad, van het spreekwoord “voor Pampus liggen”. Voordat het een eiland was, was Pampus een dichtgeslibde geul aan het begin van de Zuiderzee. Erg lastig voor scheepsverkeer, want bij eb konden ze er niet door.

Ze moesten voor de geul wachten tot het vloed werd, om verder te kunnen varen. Of eigenlijk lukte varen ook bij vloed niet: de schepen moesten door de geul getrokken worden. Dar hadden ze een systeem met scheepskamelen voor.

Ja ik snap ook niet precies hoe dat werkte. Anyhow, soms lagen de schepen dagenlang te wachten tot ze verder konden. Tijdens het wachten vermaakte de bemanning zich met drank. De zeelieden werden dronken en lagen uiteindelijk… voor Pampus.

Het huidige Pampus is een door mensen gemaakt forteiland. Het maakte deel uit van de Stelling van Amsterdam. Dat was een verdedigingslinie van 135 kilometer lang, om Amsterdam te beschermen tegen aanvallers.

Daarom zijn er ook 45 forten gebouwd, waarvan Pampus er een is. Net als Amsterdam is het eilandje gebouwd op palen. Dat gebeurde tussen 1887 en 1895. Het fort is echter nooit voor enige oorlogshandeling gebruikt.

In de eerste Wereldoorlog was het geheel bemand. En die bemanning verveelde zich dood. Nederland was namelijk neutraal in die oorlog, dus ze hoefden niet aan de bak. In vredestijd was er slechts een fortwachter aanwezig.

In 1933 werd het fort gesloten. En toen begon de afbraak. Er werd hout uit gejat en in WWII haalden de Duitsers er voor hen bruikbaar materiaal uit. Tijdens de hongerwinter van 1944-1945 haalden de Amsterdammers en Muiders er de laatste restjes hout uit.

Het fort raakte dus in verval.  En dat was jammer. Dat vonden ook zeven Muiders. Zij richtten eind jaren ’80 de “Stichting Forteiland Pampus” op. Op 20 februari 1990 werd het eiland door de Staat der Nederlanden overgedragen aan de Stichting.

Nu kon het restaureren beginnen. Met man en macht werd het fort bevrijd van afval, puin en begroeiing. En nu is Pampus uitgegroeid tot een toeristische attractie. Het wordt jaarlijks door zo’n 45.000 toeristen bezocht.

Pampus ligt dus middenin het IJmeer. Dat betekent dat je er alleen per boot kunt komen. Vanuit Muiden en vanuit Amsterdam IJburg vertrekken tussen april en oktober veerboten naar en van het eiland. Op zaterdagen kun je ook een veer vanuit Almere nemen.

Je mag er trouwens ook met eigen boot naartoe, mocht je die toevallig bij je hebben. Wij nemen het veer vanuit Muiden. Gisteren probeerde ik daarvoor online kaartjes te boeken. Dat lukte niet, vanwege beperkingen van de site.

Betalen met creditcard kan niet en voor iDeal heb je een bank-reader nodig. Die ik uiteraard niet bij me heb, op een weekendje weg. Lijkt me ook nogal lastig als je niet uit Nederland komt. Anyhow, we gaan daarom op de bonnefooi langs.

Muiden is een schattig maar klein vestingstadje. Het is niet berekend op drommen autoverkeer. Daarom zijn er twee grote, gratis parkeerplaatsen aan de rand van het plaatsje. Vanaf daar is het 10-15 minuten lopen naar de aanlegsteiger van het veer.

Dat vinden wij met deze warmte net iets te ver. Wij parkeren liever in het dorp zelf, op de betaalde parkeerplaats aan het Vestingplein. Niet goedkoop (€2,40 per uur), wel lekker makkelijk. Om er te komen moeten we de Vecht oversteken.

En dat duurt even. Denk dat de brug open staat. En zo merk je meteen dat al dat autoverkeer echt niet handig is hier. Anyhow, we zoeken en vinden de parkeerplaats. Daar is genoeg plek. Vanaf hier is het een korte wandeling naar de Herengracht 33.

Daar tegenover is de aanlegsteiger van de veerboot. Er staan al flink wat mensen te wachten voor de boot van 11.30. We vragen waar we kaartjes kunnen kopen. Oh, dat kan aan boord. Dus wachten we even tot het veer eraan komt.

Ik vraag aan de kaartjesverkoper of het een goed moment is om te mopperen over de website. Oh ja, dat is een bekend probleem. Hij geeft me daarom de online korting van 1 euro pp. Dat is aardig! Nu kost een kaartje voor het veer + het fort €17,- per persoon.

Omdat het zulk heerlijk weer is, wil natuurlijk iedereen bovenop het dek zitten. Gelukkig weten wij ook twee stoelen te bemachtigen. Je wilt echt niet binnen zitten nu. Pech dus voor de mensen die als laatste aankwamen: het bovendek is vol.

De overtocht duurt 25 minuten. Het is heerlijk op het water. Al snel zien we het eilandje liggen. Eenmaal aan wal worden we verwelkomd door een gids, die we kunnen volgen voor een rondleiding over het eilandje en vooral door het fort.

Daar hebben we alleen geen zin in, we struinen liever zelf een beetje rond. En dat kan ook. Je kunt de interactieve tour “Pampus Xperience” volgen. Maar eerst lopen we een rondje om het fort, want anders zouden we alsnog achter de groep aansjokken.

We zijn snel klaar met ons rondje, want het is maar klein. De totale oppervlak van het eiland is slechts 0,03 km2. Daarna gaan we binnen kijken. Er zijn allemaal kamers en gangen, al dan niet met inhoud of speciale verlichting. En… het is heerlijk koel in het fort!

De combinatie van varen met een lekker windje en verkoeling zoeken in het fort is ideaal voor zo’n warme dag als vandaag. Dus als we zijn uitgekeken, nemen we de eerstvolgende boot weer terug. Dat is een stuk rustiger dan heen, er zitten nu zes mensen aan dek.

Onderweg komen we natuurlijk weer langs het prachtige Muiderslot. Dat ligt er erg mooi bij. Je kunt er uiteraard van alles doen, van rustig rondkijken binnenin tot er trouwen. Wij houden het bij bewonderen van de buitenkant. We gaan lekker naar huis, nagenieten van dit zeer geslaagde, oer-Hollandse weekendje!